Швеций ойырлен чот 60-70 - х-х годов
Сем фонышто пура да опека йӧн дене ыштыме-кучымо швед нерген презентацийым ыштеныт, тыгай увер статистике, контекстыште презентаций вержым пуа: was8 калык 1988 швеций, 458, нунын кокла гыч 18 ияш 1,847,842 888 йоча лийынШвеций, латкандаш ияш лиймешкыже. Вич ий жапыште ойырлышо-влакын чотышт икымше 1980 ийыште 20 000 наре ийыште лийын. 18 1988 ийыште серыме, ойырлымем 838. Тидын дене ойырлен 11, 19 535 еш, латкандаш ийыште тиде кугыт ешыште ийгот марте йочалан 889 когорта, ойырлымем 1988 ийыште налме. Лу ий жапыште шуко марла да ойырлаш лиеш швеций кок-кумшо ужаш йоча-влак латкандаш ияш годым ийгот тӱкнымешке. Парым шуко келшен, тӱкнен да кузе ойырленыт шинчымаш йочам ышташ коштеш уло да лиеш. Лу процентыштыже ӱчашымаш кажне ийынат чӱкташ-ойырлымо дене кылдалтше эрык деч посна кодыныт да але пура. Тиде оҥай айдемын илыш ок ден ӱдырамаш пырля лийме швеций, суаныштыжат огыт шого. Тиде чумыр марий вате права шотышто маналтеш. Шӱлаш ок мыняр лач тиде шот гыч пале, но упшалтеш, чотак мо, кеч да кузе ойырленыт. Тиде икшывышт-влакын граждан бракышт чӱчкыдын участвоватла, йоча-влак ача-ава деч ойырлен да тидын дене орланыше-влакын, тугак ойырлымо годым йоча кӱзышна. Мемнан дене аклаш лиеш да тиде тӱшкаш пурышо икшыве-влаклан йоча 19,889 20,000 ешарен, 1988 ийыште тудым ача-ава ойгыреныт, ойырлат, йочам чумыр чот ончыкташ манын, шке ача-аважым тӱкыде ойырлышна. Швецийыште, ойырлымем судын пунчалже почеш серыме. Судышко ава-ача лияш манын, нуным мужыран шӧра. Тыгак ончо ӱчашен пура да арален суд. Тӧртыкшот йодыш-влак тӧрлалтыт тиде кодекс дене келшышын, тӱкнен родительство да опекунство. 1983 ийыште пашам ышташ тӱҥалын ынде законым луктыт. Закон арам огыл, пырля ушнен ойырлымо деч вара йочам аралыме шке шулдыр ӱмбалан шинчын, орол-влак ик ача-ава деч налын огыл. Чонжо дене ороло кораҥден кертше лийын, молыжо коклаште, ача-ава кокла гыч иктыже темла. Ача-авам пагалымашым, нунын ойыштым да социал пашаеҥ тазалыкаралтыш да эше департамент негызлалтше национальный ганн шлитер менеджер Стокгольм, Швеций. тыгак келшымаште пырля йочам шке шулдыр ӱмбакем налын кертам. Тыглай серен верланыше шукыж годым тыгай йӧн дене темше лийын кертеш. Суд суд судак участвоватлаш да районысо опека ден ойырлымо манаш амал уло 97 тидын шотышто пунчалым лукмо. Ик судын пунчалжым районысо судын вуйым шиймыжым ныл апелляционный лийын кертеш.
Еҥлан сырет гын, суд пунчалым вуйшиймаш апелляционный, кӱшыл суд гоч йодаш лиеш, стокгольмышто верланыше.
Обзор годым веле пуалтеш кӱшыл суд лийза, тиде-прецедент ышта.
Йодышым опека ден пурышо, мемнан процедурым кодекс дене келшышын, ӱчашымашке nonoptional манын. Тиде мут ончыкта, тидыже шымлымаш пашам ӱшанле мо йодеш судышто мутым кучаш. Пайдаланыме шотышто комитетын лукмо пунчалла але марте шулдыр, кеч тиде йодыш шотышто комитет але каласаш лиеш. Швеций 284 муниципалитет ойырат Социальный политике шотышто комитетше кажне муниципалитетын йӧным ойырен налаш лиеш, еҥ Флай шога. Кажне ял администраций улыт асоциальный, изирак калыкым социал аралыме комитет-влак граждан службо гыч шога. Муниципал образованийыште социал комитетым кугыжаныш служащий да шуко кугу йӧн, пашалан туныкташ да лӱм-влак йодышым опека пура. Проектыште Кодексше, да опекунство родительство тӱкалтат, раш формулировко йодеш шотышто, тидым йоча-влак деке опыт дене ушнышашым ончыкта да компетентность кугыжаныш служащий, а тугак. Социальный йодыш тыгай муниципал пашаеҥ чыла выпускник чӱчкыдын пашаеҥ, ешартыш образований эртен. Аклыме йодышым опека ден кылдалтше документ, пунчал налме гай лиеш да калыкын интересшым арален судышто йоча социал комитетым тыгай принцип дене келшен основополагающий качествыжат саемын, тидыже пунчалым тӧрлымӧ. Социал комитетым, кертмыж нерген каласымашым налме годым эсогыл, да кунам келшыше йодышым ача-ава шулдыр пура. Ачам-авам чӱчкыдын соглашенийым суд терген, рашемдаш манын, соглашенийым молан йочам интересым шотлалтеш. Тиде йӧн эн ончыч администраций тергымаш эртаралтеш социал пашаеҥ, тудо тӱрлӧ социал регистр ончо, манам рашемдаш, вер уке мо злоупотреблений арака, наркотик кучылташ, паша да моло осал пашам ыштенам, кудыштым губительный лийын кертеш йоча. Районысо суд, ачажлан-аважлан тушко кайышашем уло, нуным пужыде да радамлен йодыш ушнаш манын, тӱкнышӧ да социал аралтыш йӧн дене пайдаланыше-влакын социал комитетым комитетын шулдыржо йӧн да амал ача-ава дене каласаш проконсультировать планым палемдыме. Комментироватлаш икмыняр тергымашым эртараш йӧным пуа, кӱшыч онча.
Тидын деч чӱчкыдын куд тылзе марте латкок шымлен налме.
Жюри кажне кок чӱчкыдын соцработник ушнен, ача-ава да йоча-влак дене вашлийын, кӱлешан да икмыняр гана консультироватлалташ дене, садлан семже тыгай яслаште, школлаште да вес еҥлан, йочалан тудым пален. Социальный йодыш шотышто комитет пашаеҥ, вара отчетым ямдыла, тудо пытыме нерген ала ой-каҥашым, йодышым иктешлыме нерген да кузе интересшым шотыш лукмо улмаш але йоча сайын ончаш пурышна. Отчет пуалтше социальный политике шотышто комитетше йӧным ойырен налын, пунчалым пеҥгыдемда темла.
Ача-ава толын кертеш социальный йодыш шотышто комитетын заседанийже лийын.
Районысо калык суд пунчалым социал аралтыш комитетыште кая, судышто, тиде йодыш почеш пунчалмаш йӧршешлан. Тиде жапыште тӧртыкшот лекмаштат, пура, шулдыржым виктарен, шотышто предложений-влак дене пашам простаҥдымаш ончалтеш. Ончен шоген ик предложений гыч ойырен налме пашаже тыгай йӧн деч кораҥмаш социальный политике шотышто комитетше. Йодышым опека пура да ача-ава ӱчашат, кугеммым да тыгак ончо процедурым кызыт тыгай пашам у ончалтеш. Цель тыгай койыш-ачаж ден аважым ӱшандарен, пырля каҥашен, тӧрлен шке семын да интересшым шотыш налын, йоча шке манын, ӱчашен шинчат. Эсогыл ӱчашен огына тӧрлӧ гын, ойлымашын тун проблемыжым ача-ава-влакат шке кертмышт семын переговорым эртарен, ончыкылык вашкыллан мо нунын пеш кӱлешан.
Пырля канашат жап лийын шонен муыныт.
Вуйсавырныш эре пырля каҥашен методологий вияҥаш тӱҥалын, кызыт тиде дискуссийыште тӱрлӧ да шуко шулдыр формо кучылталтеш да келшыдымаш. Ятыр марте, суд, ачажлан-аважлан мер органже-влакын савырна манын, шке проблемыжым каҥашеныт, сӱан тӱкалтат, граждан брак, тудын дене кылдалтше проблема-влакым - тиде чер огыл пытартышыштыже, йоча-влаклан логалын. тӱҥалтыш шинчымашым кумдаҥдаш бюроштыжо да 1950-ше ийлам авалта. Нылле вич бюрожо эл мучко Еш каҥашын темлымашыжым шотыш бюрожо эмлалте. Анонимность да конфиденциальностьлан клиентна кумылым да пеҥгыде гарантийым пуаш организацийлаш толын. Вес мер организаций кеч-могай пашам тидын деч превентивный семын ончалтмыж денат кылдалтын. Калык лӱмым да шотыш шинчеш да профессионал образований да моло туныктымо йӧн дене тӱшка гыч консультацийым тӱшка информаций пуалтеш. Кугыжаныш совет пашам уло еш дене йодыштмашым ӱзгар-влак предложений лӱмет шарла. Бюром ыштыме улмаш да шке ой-каҥашыштым, тыгай йодышым ача-ава дене кылым савырнен манын кертына. Тидлан утларакше кугу олаш кугыжаныш учрежденийла гыч. Чыла организаций, кӱшнӧ возымо, тыгай йӧным кучылтын ыштыше кризисный еҥ-влаклан полышым пуэныт. Психолог пуэн шке ешет, очыни, профессий, иктӧр улмо шотышто йодыш эн тидлан ямдыленна. Суд пашам тӱҥалам гын, ача-ава, паша уло жапым лийын гынат, социальный обслуживаний учреждений-влакын дискуссий да ешыште консультацийым лийын шуктен гын, ала ача-ава тыланена. элысе муниципалитетлаште, негызлалтше кугыжаныш да тазалык шымлаш канада, пырля каҥашен кучылтман разрешений муниципалитетлаште келшыдымаш да тудын шулдырешыже. Тиде обзор, тиде 217outofthecountrys284municipalities койышыжым кучылтын. Шуко ӱчашымаш, шымле наре процент, суд марте обращений вер уло. Ачам-авам чӱчкыдын инициативым шке шке ӱмбакем налам манын, тиде ӱчашаш тӱҥалеш. Да тиде годымак ача-ава келшымашке толна 80 процент наре паша лийын ыле утлыде. Каҥашымаш эрташ ятырлан шагал пырля, деч вара, йӧн лийме семын але судыш дене пайдаланыше-влакын социал комитетым шулдырым налеш реферал да йодеш пуымо йодышлан дене палемденыт. Суд тиде йодышым пуат гыч иктаж кумло процент лийын ончыза. Тидын деч суд реферал гыч, соглашенийым витле процентыш шуын. Эре ӱчашаш шуйнышо тиде кок-кок заседанийже ныл тылзе гыч тылзыш, расписаний почеш. Предложений предложений нерген каҥашышна тидын верч ӱчашат тӱҥалме деч сай опытыштым кумдандаш пырля тип кодексыш вашталтышым пырля каҥашен, пурен да опекунство шотышто опеке да йодеш родительство тӱкнымешке.
Мут толмашеш, тудым муниципалитетыш темлена кажне элыште тудлан ӱшанаш лиеш манын, ача-ава шулдыр дене пайдаланышаш да пырля каҥашен ыштыме темлена ӱчашеныт, каҥашеныт судышто пырля паша тыгай да утыждене керт.
Да тиде ий шошым лийшаш нерген шонымашым каласыше предложенийым вашталтен кертеш шотышто пунчалым луктын тиде закон парламент швед лийын, 1990 ий 1 октябрьыште вийыш пура. Резюме, южо йодышлан мый декем пурен да тудын шулдырешыже кондышо кылвер-влак ойырлен ыле гыч шуко ий жапыште швеций каҥашымаш: йочан еш гыч, ончыкылык пашажлан негызым пеҥгыдырак лиеш кризис деч ойырлен, йоча-влакым мо, кӧ шке ача-аваж ответственностьым шке ӱмбаке налаш огыл. Сусыргышо йочам ышташ ситуаций ойырлымем ок деке эре шкетын, а фактлан неопределенность тиде да тудым, мом ача-аван йочаштымат ушымо йодыш ойырлымеке, мом ышташ. Йоча-эксперт шкевуя йӧным - мо тиде тыгай, кузе тидым ача-ава йоча лийын. Кугыеҥ да икшыве шотышто пунчал лукталтеш годым, тудо, тудо куштылгын кӱчыкемда тоям, кузе нуным кугу вниманийым фокусышто огыл. Вес интересым: кугу интересшым шотыш. Тӱҥ проблеме-влак илышыште чӱчкыдын умылыдымаш крыться условия. Ойырлымо нерген шонымо пиалан, коршта, конфликт, проблемым, могай кумыл да шонымаш калык деке нигӧмат тургыжландарыде эҥгек лийын кертеш-тидым иллюзий.
Илыш, чаманаш логалеш, тиде-тыге огыл.
